Biologia i ekologia na temat wilków:

Wilki zazwyczaj polują w grupach rodzinnych, dzięki czemu potrafią upolować nawet znacznie większe i cięższe zwierzęta

Wataha:

Wataha składa się z pary rodzicielskiej, która zazwyczaj jako jedyna przystępuje do rozmnażania oraz osobników z poprzednich miotów. W przypadku śmierci osobnika z pary rodzicielskiej może zastąpić go niespokrewniony z watahą osobnik.

Rzadko spotyka się wilki samotniki. Samotne wilki to najczęściej młode osobniki opuszczające rodzimą watahę w poszukiwaniu partnera i nowego terytorium, oraz wilki z rozbitej watahy. Wataha wilków powstaje, gdy dojdzie do spotkania migrującej samicy i samca, które znajdą możliwy do objęcia w posiadanie obszar. Jeśli parze wilków uda się odchować młode, podrośnięte wilczki zostają w rodzinnej watasze przynajmniej do następnego sezonu zimowego, a zazwyczaj do osiągnięcia wieku 2-3 lat i pomagają parze rodzicielskiej odchować kolejne mioty.

Wielkość watahy:

Wielkość watahy zmienia się z biegiem czasu i zależy od wielu czynników, takich jak środowisko, dostępność pokarmu, zagęszczenie populacji wilków na danym terenie, antropopresja. Watahy mogą liczyć od 2 do 20 osobników, ale najczęściej składają się z 5-8 osobników. Najliczniejsza wataha, zanotowana na Alasce, składała się z 36 wilków

Terytorium:

Wielkość terytorium zależy od środowiska, zasobności ofiar, wielkości watahy itp. Obserwuje się też sezonowe zmiany wielkości terytoriów. Latem, gdy dostępność pokarmu jest duża, terytoria są mniejsze. Zimą gdy trudniej o pokarm - terytoria są większe. Wielkość terytorium może wynosić od 100 km² w górach do 1000 km² w tundrze i rejonach dalekiej północy. W Polsce średnia wielkość terytorium wynosi ok. 100-150 km² w górach i 200-350 km² na nizinach.

Wilki znakują swoje terytorium moczem, najczęściej terytorium danej watahy znakuje para rodzicielska na obrzeżach terytorium. Szczególnie intensywnie znakowane są granice terytorium. Gdy obcy wilk wkraczający na terytorium watahy zostanie zauważony, jest atakowany i przepędzany lub zabijany. Strefy przygraniczne są strefami buforowymi, gdzie najczęściej dochodzi do starć między obcymi wilkami.

Pokarm:

W całym zasięgu geograficznym głównym pokarmem wilka są średnie i duże ssaki kopytne, takie jak jeleń wirginijski, łoś, karibu, jeleń wapiti w Ameryce Północnej, a w Europie i Azji jeleń, dzik, sarna, renifer, owca śnieżna, łoś, maral, koziorożec, argal.

Na terenach, gdzie nie występują kopytne, wilki polują na dostępne ofiary, np. zające. Wilki są oportunistami pokarmowymi i mogą żywić się dostępną padliną lub odpadkami.

Pokarm w Polsce:

W Europie najbardziej preferowanymi ofiarami są jeleniowate, ale w zależności od dostępności i zagęszczenia populacji kopytnych w danym rejonie w diecie wilków mogą dominować np.: dziki, padlina lub zwierzęta hodowlane. W Polsce, w północnej części zasięgu, w diecie wilka dominują jelenie, potem sarny i dziki, a w południowej części zasięgu, dominują sarny, jelenie i dziki. Wilki uzupełniają dietę małymi kręgowcami i jajami ptaków.

Sezonowa zmienność:

Zapotrzebowanie pokarmowe:

Dzięki specyficznej budowie przewodu pokarmowego i wydajnemu metabolizmowi wilki przystosowane są do dłuższych okresów głodu, sięgających nawet do dwóch tygodni. Po okresie głodu, w momencie upolowania ofiary, wilk jest w stanie zjeść na raz do 10-15 kg mięsa. Przyjmuje się, że w naturze średnie dzienne zapotrzebowanie pokarmowe to ok. 2-4 kg mięsa na osobnika.

Ofiary:

Po upolowaniu ofiary wilki zjadają większość dostępnego mięsa, rozpoczynając od mięśni tylnej części ciała, przez wnętrzności. Po ofierze pozostaje tylko kręgosłup, głowa i fragmenty skóry. W niektórych rejonach wilki zakopują część upolowanej ofiary na później. Często z resztek ofiar wilków korzystają inne zwierzęta jak kruki, lisy, dziki, ptaki szponiaste oraz małe ptaki i ssaki.

Polowanie:

Wilki zazwyczaj lokalizują ofiarę lub jej trop za pomocą węchu. Podkradają się do niej jak najbliżej, wpatrując się w nią i czekają na reakcję ofiary na ich obecność (nie atakują z zasadzki jak kotowate). Dopiero ucieczka ofiary wyzwala reakcję pogoni. Jeśli w czasie jej trwania wilki nie zbliżą się do ofiary na odległość kilkuset metrów, często rezygnują z pościgu. Zdarza się, że duże ofiary, takie jak łosie czy duże dziki nie uciekają, i wtedy wilki rezygnują z polowania. Rzadko zdarzają się długotrwałe pogonie za ofiarą. Jeśli wilki dogonią ofiarę, atakują przede wszystkim zad, boki oraz nos.

Strategie łowieckie:

Wilki polujące w grupie mogą stosować rozmaite techniki łowieckie, wykorzystując również warunki atmosferyczne (zamarznięta rzeka lub staw) i ukształtowanie terenu (urwiska, strumienie, strome jary). W trakcie polowania niektóre osobniki mogą pełnić rolę naganiaczy, inne zaś czatować na pędzone przez nie ofiary. W ściganiu ofiary bardziej sprawdzają się samice, a w atakowaniu i zabijaniu ofiar dominują samce. Wbrew powszechnym opiniom o niezwykłej skuteczności ataku wilków, tylko niewiele polowań na wypatrzoną ofiarę kończy się sukcesem.

Strategie obronne:

Ssaki kopytne tworzą grupy lub przebywają w strefach buforowych na granicy terytoriów sąsiadujących watah, gdzie ryzyko drapieżnictwa jest mniejsze niż w centralnej części terytorium. Duże ofiary często aktywnie bronią się przed atakiem wilków: dziki i woły piżmowe ustawiają się w kręgu głowami na zewnątrz, łosie i żubry bronią się w pojedynkę.

Aktywność:







Aktywność dobowa:

Aktywność dobowa wilków zależy od wielu czynników (baza pokarmowa, antropopresja, cykl świetlny, pora roku, temperatura), lecz zwykle wzmaga się rano i wieczorem. W lecie wilki zazwyczaj wyruszają na polowanie wczesnym wieczorem i wracają nad ranem, a w ciągu dnia odpoczywają w zacienionych miejscach. W zimie wilki mogą być aktywne w ciągu całej doby, z okresami odpoczynku po pościgu (kilkanaście minut) i po dłuższej wędrówce lub obfitym posiłku (kilka godzin). Wilk jest wytrawnym wędrowcem. Może przebyć 40 – 70 km (średnio 20 km) dziennie, ale znane są wypadki, gdy zwierzę w ciągu doby przebyło 200 km. Przez krótki czas (do 5 minut) może utrzymać prędkość do 85 km/h, choć zwykle porusza się z prędkością ok. 8 km/h. Porusza się stępem, kłusem i galopem.







Aktywność roczna:

 Aktywność roczna jest związana z cyklem rozrodczym. W czasie odchowu młodych na wiosnę występuje faza osiadła, gdy wilki przebywają znacznie częściej w pobliżu nory, aż do osiągnięcia przez szczenięta wieku około 8-10 tygodni. Członkowie grupy codziennie wracają do samicy opiekującej się młodymi z upolowaną przez siebie zdobyczą. Po tym czasie osobniki dorosłe przenoszą lub przeprowadzają wilczki do kolejnych niezbyt odległych od siebie miejsc odpoczynku i spotkań, gdzie pozostają przez kilka do kilkunastu dni. Latem szczeniaki są bardzo ruchliwe i często bawią się przy wejściu do nory ucząc się zachowań socjalnych. Jesienią młode wilki coraz częściej towarzyszą dorosłym w polowaniach, rozpoczyna się faza wędrowna. Zimą wataha trzyma się razem, co ułatwia jej polowanie na większe ofiary.

Na wiosnę wilki mają okres godowy i rodzą szczenięta i opiekują się nimi.

Na lato wilczyce uczą szczenięta jak polować a samce przynoszą pokarm.

Na jesień tworzą własną watahę i migrują-szukają nowego miejsca dla siebie.

Na zimę gdy wataha jest w nowym miejscu cieszy się wolnością i wszystko zaczyna się od nowa.

Rozród wilków:

Wilki uzyskują płodność zwykle w 2-3 roku życia (chociaż znane są wypadki wcześniejszego pojawienia się cieczki) i długo mogą pozostawać płodne (do 10 roku życia, a nawet później w przypadku samców). Ruja występuje raz do roku, zwykle pod koniec zimy (luty, marzec). Rozmnaża się zwykle tylko para rodzicielska. Ciąża trwa 60-65 dni, poród następuje od końca marca do maja. W jednym miocie zwykle rodzi się od 4 do 6 wilczków, ale zdarzają się mioty liczące do 12 młodych.

Schronienie:

Miejscem odchowu młodych są zazwyczaj nory wykopane w ziemi, mogą być także poszerzone nory innych zwierząt (lisów, borsuków). W Polsce najczęściej gniazda zakładane są pod wykrotami, zwalonymi drzewami, w jamach w pobliżu pni. Zazwyczaj gniazda zakładane są w pobliżu wody.

Rozwój szczeniąt:

Młode rodzą się ślepe i otwierają oczy po 12-15 dniach. W pierwszym okresie życia matka karmi je własnym mlekiem, nie opuszczając w tym czasie legowiska. W ciągu kilku pierwszych miesięcy następuje najszybszy przyrost masy ciała. Od 3-8 tygodnia życia następuje faza socjalizacji, w czasie której wilczki poprzez zabawę i walkę uczą się zachowań społecznych i nawiązują więź emocjonalną z członkami watahy. Młode zaczynają polować z rodzicami po zmianie uzębienia. Śmiertelność podczas pierwszego roku życia wynosi od 50 do 85%

Dyspersja:

Młode wilki pozostają w rodzimej watasze, uczestnicząc w polowaniach i pomagając w odchowie następnych miotów. Agresywne zachowanie pary rodzicielskiej zapobiega możliwości rozmnażania się innych osobników w watasze. Po około 2-3 latach niektóre wilki opuszczają watahę i podejmują nieraz długie wędrówki w poszukiwaniu partnera do rozmnażania i nowego terytorium. Podczas dyspersji samotne wilki narażone są na ryzyko głodu i zabicia przez inne wilki w przypadku wkroczenia na terytorium obcej watahy. Jeśli znajdą partnera, para rozpoczyna poszukiwanie odpowiedniego terytorium przed sezonem rozrodczym.

Długość życia:

Wilki w warunkach naturalnych żyją do 11 lat, a w niewoli do 16 lat. Najczęstszą przyczyną śmiertelności w warunkach naturalnych są zagłodzenie i konflikty międzyosobnicze, w dalszej kolejności choroby i obrażenia. Tam, gdzie współwystępują z człowiekiem, głównymi przyczynami śmiertelności są polowania, kłusownictwo i potrącenia przez samochody.

Rola wilka:

Wilki jako drapieżniki w naturalnie funkcjonującym ekosystemie mogłyby regulować ilość ssaków kopytnych. Jednakże w Polsce ich liczebność jest na tyle duża w porównaniu z liczebnością wilków, że ich wpływ na ssaki kopytne w większości rejonów jest znikomy. Wilki optymalizują swój wysiłek energetyczny przy polowaniu wybierając najłatwiejsze do upolowania ofiary, a więc osobniki stare, chore, młode, ciężarne samice. Wśród jeleniowatych wilki najczęściej polują na osobniki młodociane i samice, a wśród dzików ich ofiarami najczęściej padają warchlaki.

W układzie drapieżnik - ofiara panuje stan równowagi dynamicznej: drapieżniki regulują liczebność ofiar, a liczebność ofiar reguluje liczebność drapieżników.W momencie gdy dochodzi do nadmiernego spadku liczebności ofiar, drapieżnikom zaczyna brakować pokarmu, ich liczebność spada i populacja ofiar ma szansę się odrodzić. Dlatego w układzie drapieżnik-ofiara występują naturalne, cykliczne spadki liczebności drapieżników, poprzedzone spadkiem liczebności ofiar, a następnie wzrost liczebności drapieżników poprzedzony wzrostem liczebności ofiar.Współcześnie uważa się, że najważniejszym czynnikiem regulującym liczebność ssaków kopytnych jest roślinność, a dopiero potem presja drapieżników.

To tyle na temat " biologi i ekologi na temat wilków".